پاسخ چند پرسش در مورد صوفیه:
1- آیا پیامبر و ائمه هدی فقیر الی الله و درویش بوده اند؟
ج: همه ی مخلوقات فقیر الی الله هستند اما درویش معنایی در شریعت مقدسه ندارد.
2- نظر حضرتعالی در خصوص صوفیه سلسله نعمت اللهیه گنابادی که شیعه بوده و به آداب شرع بسیار مقید می باشند چیست؟
ج: نظری ندارم. الا اینکه همه‌ی فِرَق صوفیه را در انحراف شریک می‌دانم. لکن انحراف آنها مقول به تشکیک است.
3- در بعضی از احادیث (که از لحاظ سندی هم مشکل دارند ولی به فرض صدور از امام) طعن اهل تصوف دیده می شود، آیا همه متصوفه را شامل می شود یا فقط متّصف به توصیفات در حدیث، مورد طعن امام قرار گرفته است؟
ج: اطلاق احادیث وارده در طعن و قدح صوفیه همه‌ی فرق آنها را در بر می‌گیرد.
4- نظر حضرتعالی در خصوص حفظ اتحاد فرق اسلامی علی الخصوص دوستی با اهل تصوف چیست؟
ج: دوستی بین فرق و مذاهب اسلامی مطلوب است.
5- در احادیثی به پشمینه پوشی انبیاء، پیامبر اسلام، ائمه هدی، فاطمه زهرا و صحابی امامان اشاره شده، پس آیا خرقه پوشیدن صوفیه صحیح است؟
ج: چنین احادیثی جعلی است و خرقه پوشیدن اهل تصوف از بِدَع شمرده می‌شود.
6- نظر حضرتعالی در خصوص مشایخ صوفیه چیست؟ و آیا توهین و تکفیر بزرگان گذشته و فعلی صوفیه شرعاً جایز است؟
ج: توهین و تکفیر مسلمان جایز نیست، اما همان‌گونه که گذشت، فرق صوفیه در انحراف وجه مشترک دارند.
7- لطفاً وحدت وجود صحیح و مورد تأیید شرع را توضیح فرمائید.
ج: تفصیل آن در ضمن یک استفتاء نمی‌گنجد، عفو بفرمایید.
8- غسل توبه و غسل اسلام (مصعب بن عمیر هم انجام داده) که صوفیه انجام می دهند چه حکمی دارد؟
ج: در شریعت مقدسه غسل توبه وارد شده است، به طریقی که در بعض روایات آمده است.
9- با توجه به قاعده لطف و داشتن امام ظاهرِ عادل، بیعت ولایتی (نه حکومتی مخصوص خلفاء) در این زمان که نسخ آن هم در اسلام نرسیده و امروزه فقط صوفیه برای امام، بیعت می گیرند، چگونه است؟
ج: بیعتی که مریدان مشایخ طریقت با مرادان خود انجام می‌دهند هیچ‌گونه وجه شرعی ندارد.
10- صوفیه به مصافحه فقری (طبق احادیث عیون اخبار و . . .) قائلند و دستبوسی دوطرفه ای را دارند. آیا انجام این کارها شرعاً جایز است؟
ج: مصافحه بین برادران دینی استحباب دارد و بوسیدن دست نیز در مواردی شرعاً جایز است.
11- آیا گفتن ذکر خفی که صوفیان به استناد آیات، سنت و روایت به مریدان خود تلقین می کنند جایز است؟ و چون نامی از خداوند است می توان از آنها ذکر دریافت کرد؟
ج: ذکری که در روایات آمده است احتیاج به استجازه از کسی ندارد.
12- آیا فکر مصطلح عرفا، یعنی تفکر در اسماء خداوند جایز است؟ و شرک محسوب نمیشود؟
ج: تفکر در اسماء و افعال و صفات الهی جایز است و شرک محسوب نمیشود.
13- امروزه که تشبهی به کفار نداریم، گذاشتن شارب چه حکمی دارد و آیا زدن آن واجب و بلند گذاشتنش حرام است؟ (احادیثی که شارب داشتن ائمه را می رساند: کافی ج6 ص510 و مکارم الاخلاق ص33 و الخرائج ج1 ص105 و مناقب ابن شهرآشوب ج4 ص23 و ص67 و مدینۀ معاجز ائمۀ ج4 ص122)
ج: زدن شارب از مستحبات مسلّمه‌ی شرعیه است.
14- در احادیثی به رفتن در مجالس ذکر، امر شده. آیا حضور در مجالس ذکر صوفیان شرعاً جایز است؟
ج: مجالس ذکری که در روایات آمده است شامل مجالس معهود در نزد صوفیان نمیشود.
15- وجدکردن صوفیه بطور غیراختیاری چه حکمی دارد و آیا سماع اختیاری بعضی از دراویش جایز است؟
ج: رقص به نظر حقیر مطلقا حرام است.
16- آیا قبول ولایت امام هشتم، دلیل اثنی عشری بودن است و یا شیعه هشت امامی هم داریم؟ چون بعضی ها صوفیه را بخاطر معروف کرخی هشت امامی می خوانند.
ج: به حسب ظاهر کسانی که ولایت علی بن موسی الرضا ـ علیه آلاف التحیة والثناء ـ بپذیرند تا امام دوازدهم مهدی موعود ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ را نیز می‌پذیرند. بنابراین شیعه‌ی امامی خواهند بود؛ اما اثبات تشیع یا امامی بودن معروف کرخی مشکل است.
17- لطفاً عرفان حقیقی را تعریف فرمائید و تفاوت آن را با تصوف بیان کنید. متشکرم.
ج: عرفان حقیقی یعنی اعتقادات صحیح داشتن و بر مرز شریعت حرکت کردن و اخلاق و آداب شرعی را مراعات کردن است.
18- آیا صفاتی مانند: صَفَاءِ سِرِّهِ وَ إِخْلَاصِ عَمَلِهِ وَ عَلَانِيَتِهِ وَ بُرْهَانٍ مِنْ رَبِّهِ فِي كُلِّ حَال و صَائِناً لِنَفْسِهِ، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِيعاً لِأَمْرِ مَوْلَاه و اجازه ی امام برای فقها و مراجع تقلید، لازم است یا فقط اجتهاد نظری کافیست؟
ج: شرایط مرجع تقلید در کتب فقهیه و حتی رسائل عملیه مذکور است، مراجعه فرمایید.
19- آیا خواندن دعای نادعلی صحیح است و آیا سند معتبر دارد؟
ج: تاکنون برای آن سند معتبری نیافته‌ام، ولی اطلاق روایات وارده در «ذکرٌ علیٍ عبادة» شامل آن می‌شود.
20- میزان محاسبه دقیق آغاز سَحَر چگونه است؟
ج: نیمه‌ی دوم شب را سحر گویند.
21- آیا برای دوام طهارت (همیشه با وضو بودن) احادیث معتبری موجود است؟ و آیا همه اغسال کفایت از وضو میکنند؟
ج: با وضو بودن استحباب شرعی دارد و به نظر حقیر همه‌ی اغسال مستحبه‌ای که استحباب آن شرعاً ثابت شود. مجزی از وضو است.
22- آیا صبح جمعه (پنجشنبه شب) و صبح دوشنبه (یکشنبه شب) فضیلتی بر دیگر روزها دارند؟ و با توجه به يَوْمِ (شبانه روز) و ذَرُوا الْبَيْع درسوره جمعه، آیه9 خرید و فروش از پنجشنبه شب، تا ظهرِجمعه چه حکمی دارد؟
ج: روایاتی در فضیلت شب و روز جمعه وارد شده است و خرید و فروش از پنجشنبه شب تا ظهر جمعه جایز است.
23- کسیکه در طول روز سکوت پیشه کند و نیت روزه سکوت نداشته باشد چه حکمی دارد؟
ج: روزه‌ی سکوت در شریعت مقدسه وارد نشده است.
24- آواز خواندن از اشعار بزرگانی مانند حافظ، سعدی، مولوی، فیض کاشانی و . . . بدون استفاده از آلات و ادوات موسیقی مانند تار و تنبور، برای یاد خدا چه حکمی دارد؟ و با تنبور و دف و. . . چه حکمی دارد؟
ج: آواز خواندن اگر به حد تغنی نرسد اشکالی ندارد و اگر به حد غنا برسد حرام است و استعمال آلات موسیقی مطلقا حرام است.
25- چله نشینی چه حکمی دارد؟ حکم چله حیوانی (چهل شبانه روز، گوشت نخوردن) چیست؟
ج: در شریعت چله‌نشینی نداریم.
26- آیا کارکردن واجب و بیکار بودن حرام است و کارکردن چگونه با زهد و . . . جمع میگردد؟
ج: کار کردن استحباب شرعی دارد و بیکار بودن کراهت. و کار کردن با زهد و تقوا تنافی ندارد.
27- افرادی برای سهولت در محاسبه خمس و زکات و صدقات مستحبی خود، مقدار معینی (مثلاً ده درصد) از درآمد خود را قبل از خرج کردن کنار میگذارند. آیا این کار صحیح است؟ و آیا سهم امام در زمان غیبت بخشیده شده ؟ (طبق نظر فیض کاشانی در وافی)
ج: عُشریه‌ی مصطلح در نزد صوفیان ارتباطی به شریعت ندارد و سهم امام ـ علیه السلام ـ در زمان غیبت بخشیده نشده است.
28- استعمال مواد مخدر قدیمی و جدید چه حکمی دارد؟ استفاده از داروهایی که ترکیباتشان از موادمخدر است چه حکمی دارد؟ و آیا خداوند در حرام، شفا قرار داده !؟
ج: استعمال مواد مخدر و اعتیاد به آن مطلقا حرام است. استفاده‌ی از دارو که در ترکیبش مواد مخدر به کار رفته است در فرضی که جنبه‌ی دارویی دارد اشکالی ندارد. در روایت وارد شده است که خداوند ـ تبارک و تعالی ـ شفا را در حرام قرار نداده است، و این به این معناست که مردم به بهانه‌ی بیماری و شفا یافتن حرام‌خواری نکنند.
والله العالم.
26 رجب المرجب 1438
اصفهان ـ هادي النجفي